Check die laue patta’s dan

Een goede eigenschap van de doorsnee Nederlander is dat hij in het buitenland vaak probeert de taal van dat land te spreken. Hij bestelt bijvoorbeeld in een Franse brasserie op zijn beste Frans “une baguette avec fromage”.

Dat de norse Franse bakker het dan niet helemaal begrijpt, is zijn eigen probleem. De sympathieke Nederlander heeft in ieder geval zijn best gedaan.

Onze taal is zo flexibel

Mensen stellen het vaak erg op prijs als je de moeite neemt om de taal van het gastland te spreken. Een uitzondering hierop is de bovengenoemde Fransman. Een simpele ‘kippis’ (bedankt in het Fins) of ‘dzien dobry’ (goedendag in het Pools) zorgt al gauw voor een glimlach. Als je in acht talen ‘proost’ kan zeggen, dan heb je ineens vele vrienden.

Het gevaar van de flexibiliteit van onze taal is dat we zelfs buitenlandse termen en zinsconstructies gaan doorvoeren in onze eigen taal. Zo is op steeds meer websites te lezen dat je iets kan ‘checken’. Dit is zelfs te lezen op enkele overheidswebsites.

Waarom staat hier niet gewoon ‘controleren’, ‘bekijken’ of iets dergelijks? Het ultieme voorbeeld dat ik ben tegengekomen was de zin: ‘check die laue patta’s dan’. Dit blijkt zoiets te betekenen als: ‘kijk eens wat een mooie schoenen’.

Spreektaal vindt zijn weg naar schrijftaal

Vaak komt spreektaal letterlijk terug in de schrijftaal, inclusief Engelse en andere exotische woorden. Daarnaast zijn er samengestelde woorden die steeds vaker op z’n Engels worden losgetrokken. Dit leidt soms tot vermakelijke misverstanden. Een aantal voorbeelden die ik op internet tegenkwam (na slechts een halve minuut zoeken), wil ik jullie niet onthouden:

• “Oude wijvenkoek”: deze koek is al oud en kun je dus beter niet eten.
• “Vergeten Dierendag”: ben je Dierendag vergeten of is het een dag voor vergeten dieren?
• “Hand gesneden kaas”: heeft de kaasverkoper in zijn hand gesneden?
• “Parkeer kaart”: waar moet ik mijn kaart dan parkeren?
• “Rode wijnglas“: een rode glas met witte wijn?
• “Permanent actie”: deze kapper heeft altijd actie!
• “Scheidsrechters te kort”: de scheidsrechters zijn blijkbaar niet lang genoeg.
• “Gestolen bromfietsregister”: iemand heeft het bromfietsregister gestolen!

Zo zijn er nog veel meer voorbeelden te vinden. Hoewel het in eerste instantie tot veel vermaak leidt, is het tegelijk ook erg bedroevend. Nederlands is een mooie taal en dit moeten we niet massaal gaan verengelsen. “Be proud of our…” pardon: “Wees trots op onze taal”.

Laatste update: 24 mei 2020